SU SES ISI        YANGIN  YALITIMI 

           SU YALITIMI 

​

1. SU YALITIMI NEDİR?

Yapıların uzun ömürlü olabilmesi, sağlıklı konforlu ve güvenli bir ortam sağlayabilmesi için suyun veya nemin yapının bir kısmına veya kapsadığı hacimlere zarar vermesini önlemek amacıyla yapılan, su veya nemin ahşap, metal, taş, tuğla gibi gereçler üzerindeki olumsuz etkilerine karşı uygulanan yalıtıma “su yalıtımı” denir.

​

2. SU YALITIMININ AVANTAJLARI NELERDİR?

​

2.1. Su Yalıtımı Yapıyı KorurSuyun yapılara verdigi hasar, özellikle deprem tehdidinin bulundugu bölgelerde can ve mal güvenligi açısından tehdit olusturur. Herhangi bir yoldan yapı donatısına sızan su, donarak veya kimyasal tepkimelere girerek donatının özelligini yitirmesine yol açar. Donatının özelligini yitirmesi ise dayanım gücüne ve süresine olumsuz etkilerde bulunur.

Genel olarak beton, içine gömülmüs donatı çeligini korozyona karsı korur. Donatı betona gömülür gömülmez olusan ince film tabakası çelige yapısır ve korozyona karsı dayanım olusturur. Bu dayanım betonun yüksek alkali ortamına ve elektriksel dirence dogrudan baglıdır. Betonun kılcal bosluklarındaki nemde bulunan iyonlar elektriksel iletkenlikte rol oynar. Yüksek elektriksel direnç de dayanıklı beton anlamına gelebilir.

Yapılardaki donatı çeliginin korozyonuna ve bu korozyonun sürmesine neden olan 3 ana etken vardır;
1. Karbondioksit veya klorun neden oldugu reaksiyonlar sonucu donatı etrafındaki koruyucu pasivasyon tabakasının bozulması,
2. Betonun kılcal gözenekleri içinde dagılmıs olan ve elektrolit görevi gören su,
3. Betonun gözeneklerinden içeri giren oksijen.

Beton üzerindeki film tabakasını bozarak donatı çeliginin korozyona ugramasına neden olan sartlardan biri karbonasyondur. Atmosferdeki karbondioksit ile betondaki çimentonun kimyasal reaksiyona girmesi, betonun büzülmesine, dolayısıyla çatlakların artmasına neden olur. Aynı zamanda betonun pH degerinin düsmesi (normal bir betonun pH degeri 12,5 -13,5 arasındadır ve bu miktar korozyonun olusmaması için yeterlidir) ara yüzeylerdeki alkaliligin düsmesine, mevcut koruma tabakasının da bozulmasına neden olur. Koruma tabakasının bozulmasının bir
diger nedeni de klor iyonlarının varlıgıdır. Sonuç olarak her iki durumda da korozyonun baslaması için gerekli sartlar olusur (pH degerinin 9’un altına düsmesi) ve süreç islemeye baslar. Ortam sartlarının durumuna göre olusan bir hızda, donatı yüzeyinde donatı hacminin 2.5 katı büyüklükte demir oksit olusumları meydana gelir.

Olusan pas, yetersiz pas payı sorunu da varsa, mevcut betonu çatlatır. Betonun dökülmesiyle beraber donatı açığa çıkar. Havayla temas nedeniyle de korozyon hızındaki artış kaçınılmaz olur.

Korozyona baglı olarak donatı kesitinde olusan kayıp, donatının baslangıçta tasarlanan hesap degerlerini karsılayamamasına neden olur. Bu da binanın taşıma gücü, dolayısıyla da yapı güvenligi açısından hiç istenmeyen bir durumdur. Hesap dayanımı 365 MPa olan S420b sınıfı Ø12’lik bir donatı çeligi baslangıçta 41.3 kN yük tasıyabilirken, korozyon kaynaklı donatı kesit kaybının 0.25 mm/yıl oldugu bir kabul sonucunda 5 yılın sonunda 25.9 kN, 15 yıl sonra da 5.8 kN yük tasıyabilir. Bu kosullarda donatı 24 yıl sonunda tasıma kapasitesini tamamen kaybedecektir.

 

2.2. Su Yalıtımı Konfor Saglar

​

Topragın nemi ve basınçsız su, yapı elemanı gözeneklerinden geçerek iç ortam yüzeyinde küflenme, siyah leke ve mantar gibi organizmaların olusmasına neden olur. Bu yüzden iç yüzeyde bulunan ahsap gibi dogal malzemelerin çürümesine, sıvaların kabarıp dökülmesine ve perde duvarlardaki demirlerin paslanmasına neden olarak konforumuzu bozar.

Nem ve nemin yol açtıgı küf mekânlarda kötü kokuların olusmasına yol açar. Bu durum ortamda bulunan insanları rahatsız edecektir. Su yalıtımı sayesinde nemin önlenmesi, insan konforu açısından olumsuzluk yaratan bu kötü kokuların yayılma olasılıgını da ortadan kaldırır.

Su yalıtımı, suyun odalarımıza damlamasını engelleyerek konforlu yapıların elde edilmesini saglarken, bakteri, küf vb. organizmaların olusmasını önler.

​

2.3. Su Yalıtımı Ekonomiye Katkıda Bulunur

​

Ekonomik degerleri günümüzde giderek artan yapıların uzun ömürlü olması gerekir. Bugün bir yapının kullanım ömrü yaklasık 50 yıldır. Suyun olumsuz etkileri yapıların kullanım ömrünü azaltır. Bu da ekonomik bir kayıptır. Su yalıtımıyla bu kayıp da giderilmis olacaktır. Su yalıtımının insaat asamasındaki maliyeti, bina maliyetinin yaklasık yüzde 3’üdür. Binaların saglamlıgı göz önünde bulundurulması gereken en önemli unsurdur. Buna baglı olarak su yalıtımının sagladıgı yarar, maliyetten çok daha önemlidir.

​

3.  SU YALITIM MALZEMELERİ NELERDİR ?

​

Temel olarak su geçirimsizlik saglayan malzemelere su yalıtım malzemeleri denir. Su yalıtımında kullanılan malzemeler, kullanım alanlarına ve özelliklerine göre üç ayrı baslık altında toplanırlar.

 I. Sürme Esaslı Malzemeler

• Çimento esaslı malzemeler

• Akrilik esaslı malzemeler

• Bitüm esaslı malzemeler

• Poliüretan esaslı malzemeler

• ​

  II. Su Yalıtım Örtüleri

• Bitümlü örtüler: Okside Bitümlü Örtüler, Polimer Bitümlü Örtüler (APP/SBS katkılı)

• Sentetik örtüler: PVC, EPDM, TPO, ECB/ECO, vb.

• ​

  III. Yapısal Su Yalıtım Malzemeleri

• Yapı kimyasalları

• Derz malzemeleri

 

             NOT:   Su yalıtım malzemeleri; kullanım amacı ve uygulanacak bölgeye göre; ortamdaki su basıncına, zeminin yapısına, yapıdan beklenen hareketlere, ürünün üzerine gelecek olası yüklere, iklim koşullarına ve yapıdaki detaylara göre seçilmelidir

​

4 . SU YALITIMI UYGULAMA ALANLARI NERELERDİR?

Etkin bir su yalıtımı için, yalıtım uygulamasının, binanın temelinden çatısına kadar tüm yapı elemanlarını kapsaması gerekir.
 
-Toprak ile temas eden duvarlar, temeller ve zemine oturan döşemeler, suyun yapı dışında birikebileceği veya suyun basabileceği seviyenin altındaki dış duvarlar, balkonlar, teras ve eğimli çatılara,
-Banyo, lavabo, mutfak ve banyo gibi ıslak hacimlere,
-Suyun içerisinde kalmasını istediğimiz su deposu, suni gölet ve havuz gibi yapılara yapılır.

• Teras ve Çatılarda

• Temel ve Döşemelerde

• Duvar ve Cephelerde

• Islak hacimlerde(tuvalet,banyo v.b)

• Özel Uygulamalarda

​

 

Çatı Uygulamaları

 

Temel Uygulamaları

 

Tünel Uygulamaları

 

Viyadük Uygulamaları

 

Kanalet Uygulama

​

  YALITIM TERİMLERi SÖZLÜĞÜ

A- B- C- Ç- D- E- F- G- H- I- İ- J- K- L- M- N- O- Ö- P- R- S- Ş- T- U- Ü- V- Y- Z

-A-
APP : Açılımı Ataktik Poli Propilen olan ve polipropilen üretiminde yan ürün olarak çıkan bir çeşit polimer. Plastomerik bitüm üretiminde hammadde olarak kullanılır.

Astar (primer): Zemini temizleyerek daha iyi bir yapışma sağlamak amacıyla su yalıtımı yapılmadan önce su yalıtım örtüsünün uygulanacağı yere sürülen, su veya solvent bazlı sıvı malzeme.

Ayırıcı tabaka : Su yalıtım örtülerini üzerlerine konduğunda kendilerinden farklı ısıl uzama değerlerine sahip malzemelerin vereceği zararlardan korumak için araya serbest şekilde yayılan tabaka. 

başa dön

 

-B-
Bitüm (bitumen): Ham petrolun doğal çökmesiyle veya rafinerilerde damıtılması yolu ile elde edilen hidrokarbon bileşimli rengi koyu kahverengi ile siyah arası değişen katı, yarı katı veya sıvı hallerde bulunabilen bir maddedir. Genelde penetrasyon değerine göre sınıflandırılır. 

Boyut kararlılığı (dimensional stability): Ürün boyutlarının sıcak soğuk farklılıklarına karşı ilk boyutuna göre uzama veya kısalma oranını belirler. Üründe kullanılan taşıyıcı tipi ve kalitesi ile alakalıdır. 

Bindirmeli ek yeri : Birbirinin peşi sıra (boyuna) ve yan yana (enine) konmuş su yalıtım örtülerinin su geçirimsiz bir katman oluşturması için birbirlerini üstüne bindirilerek yapıştırıldıkları kısım. Boyuna bindirmeler 15 cm, enine bindirmeler 10 cm olmalıdır.

​

Buhar kesici : Su buharının TS 825 standardı uyarınca hesaplanan ve izin verilen miktarda geçmesine olanak sağlayan tabaka.

Buhar dengeleyici : Isı yalıtım katmanı içindeki su buharının yoğunlaşması ile ortaya çıkan suyun, kururken buharlaşması sürecinde oluşacak basıncı çatı geneline yaymak için şeritsel veya noktasal yapıştırma metodu ile ısı yalıtımı üzerine yapıştırılan ilk kat su yalıtım örtüsü.

​

    Bağıl Nem:Havadaki su buharı kısmi basıncının, aynı sıcaklıkta doymuş havadaki su buharı kısmi basıncına oranıdır. 

 

   Buhar Basıncı:Su buharının nemli hava içindeki kısmi basıncıdır. Nemli hava, su buharı ve kuru havadan oluşur. Dalton yasasına göre P, toplam basıncı, Pb su buharının kısmi basıncı Ph kuru hava basıncını ve Pd aynı sıcaklıktaki doyma basıncını gösterir.

 

    Buhar Kesici:Yapı elemanı içinde yayılan su buharını kesen aşırı yoğun malzeme tabakalarıdır. Su buharını tamamen kesmek imkansızdır, su buharını yapı elemanlarının sıcak bölgelerinde durdurmak gerekir.

​

 

-C-
   Cam tülü (fibrocam) (fiberglass felt): Rastgele yönlendirilmiş ve eşit dağıtılmış cam liflerinin kimyasal bağlayıcı ile birleştirilmesinden oluşan düz örtü. Takviyeli veya takviyesiz olabilir.
 

 

-Ç-

     Çiğ Noktası: Havanın verilen bir nem oranı için yoğuşmaya veya doyma sıcaklığı, çiğ noktası olarak adlandırılır. Doymuş havada sıcaklık, çiğ noktasının altına düştüğü zaman yoğuşma meydana gelir. Çiğ noktası sıcaklığı, su buharının yoğuşmaya başladığı noktadır. 

​

-D-
    Düşük sıcaklıkta esneklik (flexibility at low temperature): (Bkz. Soğukta bükülme değeri)

​

    Difüzyon Direnci:Kuru malzemelerde sıcaklığa bağlı olmayan bir madde sabitesi olup, belli bir nem değeri olan malzemelerde nem köprüsünün etkisini taşır.

​
 

-E-
     Elastomerik bitüm : Termo-plastik kauçuklar ile modifiye edilen bitüm. 

Eğimli çatı : Eğimi % 5'ten büyük olan çatı. 

-I-

Isı İletim Direnci:L kalınlığındaki bir cismin iki yüzü arasındaki sıcaklık farkı 1 oC olduğu zaman yüzeyin ısı geçişine karşı gösterdiği dirençtir. Birim m² K/W olarak verilir. 

​

 Isı İletim Katsayısı:Isı iletim katsayısı birim kalınlıkta sıcaklık artışı için iletilen ısı transfer hızıdır ve yalıtım malzemelerinin özelliklerine göre değerleri değişmektedir. Isı iletim katsayısı k harfi ile gösterilir. Ve birimi W/mK dir. 

 

Isıl Geçirgenlik:Bir yapı bileşeninin birbirine paralel yüzeyleri arasındaki sıcaklık farkı 1 oC olduğu zaman, birim zamanda, birim kalınlıkta ve birim alanda, yüzeylere dik yönden gelen ısı miktarıdır ve birimi W/m² K dir.

 

Isıl Geçirgenlik Direnci:Isıl geçirgenliğin matematiksel tersidir. L kalınlığındaki bir cismin iki yüzü arasındaki sıcaklık farkı 1 oC olduğu zaman, birim yüzeyin ısı geçişine karşı gösterdiği dirençtir ve birimi m² K/W dir.

 

Isınım Sabiti:Bir yüzeyden yayılan ışınımın mutlak sıcaklığın 4. kuvvetine oranıdır. 

​

-İ-

 İzafi Difüzyon Direnci:     p = S. µ.N ile verilir.

 

-K-
Karton (Kağıt) : Selülozun (kağıt hamuru) sıkıştırılması ile elde edilen bir çeşit kalın kağıt. 

​

Kısmi Difüzyon Direnci:Malzeme kalınlığı S ile difüzyon direncinin, çarpımı olarak verilir. r = S.µ

​

-M-
Mineral kaplamalar (mineral surfacing): Gri tonlarında olan küçük yaprakcıklar şeklinde kırılabilen doğal arduaz taşı veya küçük yuvarlak parçacıklar şeklinde kırılan siyah renkli doğal bazalt taşı. Özel boyama yöntemleri ile istenilen renge boyanabilmektedirler. Su yalıtım örtüsünü güneşin zararlı ışınlarından korumak ve dekoratif amaçlar için su yalıtım örtüsünün üzerine lamine edilir. 

Modifiye bitüm (modified bitumen): Plastomerik veya elastomerik polimerler ilave edilerek özellikleri değiştirilen bitüm.
 

 

-N-
Noktasal yapıştırma : Su yalıtım örtüsünün serbest serilmiş perforeli cam tülü örtü üzerine yapıştırılması. 

 

-O-
Okside bitüm (oxidized bitumen): Bitümün özel kulelerde ısıtılarak ve içinden hava geçirilerek özelliklerinin değiştirilmesi sonucu elde edilen bitüm.

 

-P-
Pah : Eğri olarak kesilmiş kenar. Keskin bir şekilde birleşen düşey ve yatay yapı elemanları üzerine yapıştırılacak su yalıtım örtüsünün bükülmesinin yumuşak olmasını sağlamak için bu şekildeki birleşim yerlerine 8 cm x 8 cm genişliğinde ve 45 °C eğimli pah yapılmalıdır. (örneğin çatı zemini ile parapet birleşim yerleri) 

Plastomerik bitüm : Poliolefin bileşikleri ile modifiye edilen bitüm. 

Poliester keçe (polyester felt): Sonsuz poliester ipliklerinin iğneleme ve kimyasal bağlayıcılarla birleştirilmesinden oluşan dokusuz düz örtü. 

Polipropilen kumaş (jüt) : Polipropilen şeritlerin enine ve boyuna dokunmasıyla elde edilen kumaş.
 

 

-S-
Su yalıtımı (waterproofing): Yapıların, her yönden gelebilecek suya veya neme karşı korunmaları için, yapı kabuğunun yüzeyinde yapılan işlemler.

Su yalıtım örtüsü (membran) (waterproofing sheet): Su yalıtımını gerçekleştirmek için kullanılan genelde rulo şeklinde olan esnek malzeme.

Soğukta bükülme değeri (cold flexibility) : Özel deney şartları altında su yalıtım örtüsünün esnekliğini gösterir. (Gerçek uygulama şartları altında ürün performansını belirlemek için kullanılmaz. Benzer özellikteki ve kalınlıktaki ürünlerin karşılaştırılması için kullanılır.) 

Süzme katmanı : Katmanlar arası toz geçişini engelleyen tabaka. 

SBS : Açılımı Stiren Butadien Stiren olan kauçuk özellikli bir çeşit polimer. Elastomerik bitüm üretiminde hammadde olarak kullanılır.
 

-Ş-
Şerit halinde yapıştırma : Su yalıtım örtüsünün örtü eni boyunca 5 – 10 cm'lik bir yapıştırılmış bir yapıştırılmamış şeritler halinde alttaki tabakaya yapıştırılması. 
 

 

-T-
Taşıyıcı (carrier, reinforcement): Mekanik dayanım sağlamak için su yalıtım örtülerinin içine veya üzerine konulan örtü.

 

Teras çatı : Eğimi %5 veya daha düşük olan çatı. Düzgün su drenajı sağlayabilmek için %2'den düşük eğim tavsiye edilmez.

 

Tam yapıştırma : Su yalıtım örtüsünün tüm yüzeyinin arada yapışmamış kısım bırakılmadan bir alttaki tabakaya yapıştırılması 

​

Terleme:Terleme çiğ noktası sıcaklığı ile ilgili olup, yapı elemanlarının yüzünde su buharının yoğuşması sonucu su haline dönüşmesidir. 

​

Toplam Isı Transfer Katsayısı:Hem taşınım hem de iletim dirençleri dikkate alınarak birim yüzeyden sıcaklık artışına gelen ısı miktarı olarak ifade edilir. Göz önüne alınan konstrüksiyonun toplam kalınlığı arasındaki ısı geçirgenliği bir ölçümüdür. Birimi W/m² K dir.

​

 -Y-

Yoğuşma:Yapı elemanlarının iç tarafında meydana gelen  ilk oluşumda göz ile fark edilmeyen su birikimidir. Bu su birikimi eğer zamanla kurumuyorsa dışarı atılması gerekir. Yapı elemanlarının korunması için yoğuşma belli bir sınırı geçmemelidir.

​

​